تفسیر فلسفی من از بین عاقلان نقطه پرگار وجودند ولی ….

هنوز بسیاری معتقدند که عشق و عقل مانند آب و آتش هستند، دل یک چیز میگوید و عقل یک چیز دیگر. در این میان شعرای زیادی سخن رانده اند، جناب مرحوم شهریار از کسانی بود که عقل و عشق را در تعارض یکدیگر میدید، اما حافظ و بزرگانی که دستی در عرفان داشتند این دو را توام با یکدیگر می دانستند. یکی از بیت های بسیار بحث بر انگیز حافظ  عاقلان نقطه پرگار وجودند ولی / عشق داند که در این دایره سرگردانند می باشد.

نکته هایی که در مورد عشق و عقل باید عرض کنم:

1. بدون عشق دنیایی کسی نمیتواند مدعی عشق الهی شود.
2. زمانی که به عشق الهی میرسیم، عشق زمینی از بین نرفته است بلکه در جایگاه بالاتری و در مقام الوهیت قرار میگیرد.
3. در عالم ناسوت و عشق زمینی، عاشق با عقل عاشق میشود. ممکن است ایراد گرفته شود که تمام این زن و شوهر هایی که از هم طلاق گرفته اند روزی عاشق بوده اند. بله در زمان تبلور عشق ممکن است عقل گول بخورد. اگر عقل فریب بخورد عشق دوام نمیابد. عشقی که چند سال دوام میابد از روی عقل عاشق ناشی میشود و با عقل بیشتر عاشق ، عشقش نیز تحکیم میشود.
4. در عشق زمینی، معشوق لزوما عاشق نیست. میتواند به چیزها و کسان دیگر عشق بورزد، میتواند ظلم کند و میتواند صفات رذیله داشته باشد اما عاشق با عقل ، واجب الوجود را در معشوق میبیند و از نقصان های او زجر می کشد.
5. اگر معشوق عاشق شود، هم معشوق و هم عاشق در همین دنیا میتواند از کثرت به وحدت حرکت کنند و یک روح در دو بدن می شوند به عالم الوهیت و عشق الهی می رسند.
6. در عشق الهی عاشق و معشوق زمینی حضرت حق را در جلوه معشوق زمینی خود میبینند.
7. و در عشق دو طرفه زمینی متصل به عالم بالا، پیری و زوال جسمی ، به زوال عشق نمی انجامد و عشق از عالم ظاهر به باطن و نفس آنان نفوذ میکند.

اگر تفسیر بنده برایتان موثر بود فاتحه ای بر سر خسته ای (حافظ) بخوانید.

۲۲ آبان ۹۷

آراسپ کاظمیان