از هراکلیتوس تا امروز

هراکلیتوس از فیلسوفات قبل از سقراط بود که به دنیا و پادشاهی یونان پشت پا زد و تنهایی برگزید.

سالها بعد ابن باجه فیلسوف آندلسی در قرن ششم در کتاب تدبیر المتوحد ثابت کرد که فیلسوف تنهاست، و افرادی که تعقل بیشتری میکنند به اندازه ای که عقل و روح آنها متعالی میشود ، در جامعه نیز تنها و تنهاتر میشوند و حلقه تنهایی مانند پیله پروانه کرم ابریشم دورشان تنیده میشود تا بتوانند به توحید برسند.

دوباره سالها بعد جامعه شناس مسلمان و شیعه ایرانی، دکتر علی شریعتی در کتاب علی تنهاست اینگونه نگاشت که گریه های در چاه علی ابن ابیطالب از فرط تنهایی مطلق آن در دنیا بوده است و او تنها کسی بود که به راستی مرگ را میجست و مرگ را آرزو میکرد تا به رستگاری برسد.

اینکه انسان های متعالی تنها هستند و از تنهایی خود لذت میبرند (از اینکه سر در آخور جماعت جاهل ندارند) ، در فلسفه هزاران سال است که پذیرفته شده است و این در حالی است که این  علم لزج روانشناسی دائما انسان ها را به اجتماعی بودن و Social بودن بیشتر برای شاد بودن تشویق میکند و هنوز هم اجتماعی بودن را در سرلوحه نسخه هایی که برای انسان ها میپیچند تجویز می کنند.

اما اخیرا یک روانشناس ژاپنی توانسته است ثابت کند که افرادی که دوست کمتری دارند ، یا اصلا دوستی ندارند از هوش بسیار بالاتری برخوردارند و حتی زندگی شادتری دارند. اگرچه ممکن است در ظاهر خمود و افسرده به نظر برسند از نظر روحی شاداب تر از مردمی هستند که در اجتماع سرخوشیشان لودگی و ابتذال اجتماعی و مدرنیته است ! در اثبات سخن خود از اینکه موفقیت در انسان هایی که دوست کمتری دارند و اجتماعی نیستند سخن از نیوتون و گالیله و … می آورد، البته احتمالا سخن این روان شناس مورد تایید روانشناسانی که سالها اجتماعی بودن و شاد بودن را تجویز کرده اند رد خواهد شد. اما برای من جالب بود که یک روانشناس به چیزی که یک فیلسوف در دو هزار و پانصد سال پیش رسیده بوده است پی برده است.  وقتی خودم را در تبعید ابدی تصور میکنم و از این تبعید راضی و خشنودم، از دیدن ویدئوی زیر احساس غرور میکنم.

Intelligent People Have Fewer Friends, Here’s Why